met open armen

Morgennacht vertrek ik weer van Paramaribo naar Nederland, met een beetje weemoed zal ik de tropen verlaten. Ik ben van het land gaan houden, geniet van de prachtige natuur en de warmte tussen mensen. Het is ook weer goed om te gaan..en weer bij mijn geliefde(n) te zijn.

Toen ik wegging was ik van plan om met lege handen te gaan, als ik terug kijk ben ik vooral met open armen hier geweest. Ik heb vriendschappen gesloten en vanuit de opgebouwde relaties heb ik kunnen bijdragen aan de visie ontwikkeling van de Lutherse Kerk in Paramaribo en het Theologisch Seminarie. Horen, zien en luisteren was het advies dat Raymon Wimpel mij gaf, een goed recept. Alles draait in Suriname om relatie.

In mijn tijd hier heb ik geleerd hoe belangrijk is om goed te blijven afstemmen en luisteren, hoe belangrijk het is om eerst de cultuur te begrijpen, voordat je bij kunt dragen. Wat ik hiervan meeneem naar Nederland is..de tijd nemen..what needs to happen en van daaruit werken. Een wijze Surinaamse les, die misschien niet wereldschokkend is, maar wel essentieel om effectief te zijn.

Wie is er voor wie…?

Ik kwam naar Suriname om bij te dragen, dat heb ik kunnen doen. Ik  heb bijeenkomsten geleid in tropische settings, heb mijn professionele vaardigheden kunnen gebruiken in coaching en het begeleiden van een werkconferentie in het Theologisch Seminarie. Vanuit het groeien in de cultuur en de relatie met mensen, heb ik de processen kunnen begeleiden. In de evaluatie van het ministerium kreeg ik als eretitel een Surinaamse variant op mijn naam Caatje, voor jongeren tante Caatje. Ik was er in geslaagd om niet als betweterende blanke te werken.

Tegelijkertijd is Suriname er minstens zo (of misschien wel meer) voor mij geweest als ik voor Suriname. De rust en warmte om mij heen, de vriendschappen, de gastvrijheid hebben me meer in kontakt gebracht met mezelf en adempauze gegeven. Wat een verschil met het volle schema in nederland, waar ik vaak  in beland om het leven ten volle te leven.

Naast de contacten in de stad zijn de trips in het oerwoud verstillend geweest, plekken zonder wegen (Palumeu, op weg naar de grens van Brazilie) met alleen de oerwoud geluiden. Het horen van de schorpioenen en slangen als belletjes rinkelend, in de nacht Het zien van miljarden sterren in de heldere nacht. Wakker worden met het geluid van brulapen.

 

En ..de prachtige en spannende soula’s (stroomversnellingen). Even een  kleine anekdote: in Palumeu is er geen telecommunicatie, dat betekent dat toen we spectaculair een stroomversnelling waren afgegaan, een paar meter naar beneden, we echt een probleem hadden toen we er tegen de avond niet meer óp konden. Toen ik op een rots in de stroomversnelling stond en de boot niet terug kon naar het dorp, en verder was er geen dorp, realiseerde ik me hoe gewoon het is om: even Apeldoorn te bellen. Na vele pogingen om de boot met de motor omhoog te krijgen hebben we met 8 man en vrouw de boot, tegen de stroom in over de rotsen getild. Tot boven het middel met handen vast, toen de boot los was, erheen waden. Ik begrijp nu wat voor effect een survival training heeft op teams. Na deze tocht was onze groep van 6 touristen en 3 Indianen een eenheid.

Morgen ga ik naar huis, ik kan me niet voorstellen dat ik niet meer terug kom, het ”missie visie” proces van het ministerium is niet klaar, de veranderingen hebben tijd nodig. Ik ben van Suriname en Surinamers gaan houden. Tot ziens zeg ik dus maar.

Deze blog stopt hierbij..mijn relatie met Suriname en met wat Suriname mij gebracht heeft, hoop ik nog lang vast te houden.

 

het Surinaamse binnenland is prachtig!

In de afgelopen weken heb ik kerstvakantie gehouden en zijn Daan, Kees en Sarah op bezoek geweest. We hebben de weken gebruikt om het binnenland te verkennen. We hebben watervallen gezien, prachtige vogels, dolfijnen, mangrove bossen en plantages De natuur is verstillend mooi, ongerept. Of moet ik zeggen nog ongerept, het bewustzijn op milieu is erg laag hier, alles wordt in plastic materialen verpakt. Al het water(en dat drink je veel in de tropen) komt uit plastic flesjes.

Wij hebben geluk dat we zoveel kunnen bezoeken, Surinamers zelf hebben de bezienswaardigheden vaak nog niet gezien, het salaris van docent bedraagt rond de 600 euro. Ze werken vaak in de avond bij. Predikanten verdienen rond de 500 euro per maand. Suriname is goedkoper dan Nederland, maar niet echt goedkoop.

De vakantie bleef ook nog wat in het teken staan van mijn actieonderzoek ten aanzien van kerkelijk leiderschap in de 21ste eeuw. Met name de cultuur leren kennen. Kerstmis in de kerk, met een Zuid Amerikaans kerstontbijt, uitdeling ontbijt aan daklozen en een feestelijke kerkdienst. Kees heeft foto’s gemaakt voor sponsoren van het ontbijt. Ik begin deel uit te maken van de gemeente en gemeenschap, merk ik.

 

Inmiddels begin ik wat meer gevoel te krijgen hoe de gemeenschap werkt hier. Enkele kenmerken uit de cultuur in Suriname,  uit  de verhalen zoals ze nu aan mij worden overgeleverd, zijn:

•  belang van netwerken..wie kent iou en als je die persoon kent gaan de deuren open.
•  enorme gastvrijheid
•  traditionele rollen patronen tussen mannen en vrouwen in de opvoeding. De moeder is verantwoordelijk voor de kinderen, het huishouden wordt niet gedeeld (natuurlijk stel ik het absoluut, er zijn vast uitzonderingen)
• vanzelfsprekende leiderschapsposities voor de vrouw (mede vanuit Creoolse achtergrond en Winti), alleen het moederschap maakt dit praktisch moeilijk gezien de rol verdeling
• de rol  van jongeren, die vanuit de Creoolse achtergrond en Winti, altijd de ouderen moeten laten spreken. Ouderen hebben meer ervaring en  daarom wordt van jongeren verwcht dat zij zwijgen.
• ……

Deze week zal ik een twee daagse retraite begeleiden van het ministerium rond visie op leiderschap in de 21ste eeuw. Zij hadden deze vraag al uitstaan en verwelkomen mij als buitenstaander om het proces te begeleiden. Ik heb inmiddels met de meeste predikanten intake gesprekken gevoerd.

De volgende week zal ik rond dit thema een college voor theologie studenten verzorgen en de vergadering van het kerkbestuur begeleiden. Tussendoor heb ik twee coachees. Al met al voor een workaholic als ik een matige workload, maar mijn leren zit niet in het werk, maar wel in het luisteren met nieuwe oren.

Verder geniet ik van het leren kennen van dit land, me thuis voelen en inmiddels me bewegen als een Surinaamse., doordat ik de ins en outs begin te kennen.

De laatste weken beginnen zich hier aan te dienen, dat geeft een andere dynamiek, ik heb nog wat plannen, zoals een community center bezoeken in het binnenland, nog wat mensen zien en chocola maken van de gegevens die ik hier heb verzameld.

 

zonder erkenning is verzoening moeilijk (Citaat Marjoy Slagtand)

Inmiddels is het bijna kerst en ben ik in 3 weken aardig ingeburgerd in Suriname. Mijn eerste doel was: met lege handen gaan en kijken waar het echte ‘ja’ onder het altijd uitgesproken ‘ja ‘zit.

Na drie weken begin ik wat zicht te krijgen op het leven in Suriname. Wat even duurde voordat ik het zag,  was de enorme verdeeldheid in de samenleving en de impact die de December moorden nog steeds hebben. Een van de mensen met wie ik nu werk is Marjory Slagtand, predikant. Zij zegt: het probleem is mede door de amnestiewet dat er geen erkenning is en daarom is verzoening moeilijk. Een zin die past op wat ik hier hoor. Vanavond een kerstfeest met duizenden inwoners meegemaakt, georganiseerd door de Surinaamse Bank. De directeur hield  een super politieke speech over leiderschap en het gebrek aan leiderschap in Suriname. Er ging een siddering door de menigte. De tweespalt was voelbaar. Bouterse is gekozen en doet het goed in de branding. Zorg voor bejaarden, onderwijs. Ook de corruptie werd benoemd en hij hield een warm pleidooi voor leven naar waarden.

Een ander echt Surinaams fenomeen is, dat alles en iedereen zich in groepen verzamelt. De acquajogging groep heeft een kerstdiner, de yoga groep geeft een feestje, de wandelclub ook, alsof het hechte verbanden zijn. Het leuke is ook dat iedereen welkom is. Dus  ook als je helemaal geen deel uitmaakt van de groep.

Inmiddels word ik ook meegenomen naar tal van evenmenten: de rotary, vrijmetselaars, verjaardagen. De gemeenschap is hartelijk en inclusief. Ik merk dat ik wel vrijwel uitsluitend in de bovenlaag terecht ben gekomen. Het schijnt dat er weinig middenklassen is in Suriname, of rijk of arm.  Het is comfortabel en ook jammer. Ik zoek naar verbreding door met OV te gaan en in de kerk mensen aan te spreken (over de loempia bij de koffie). Tot nu toe zonder veel succes.

Het leren kennen van Suriname helpt me om de context te begrijpen (enigszins) en daarmee mijn werk te doen. Ik coach nu de directeur van het Theologisch Seminarie. In januari ga ik 2 dagen met het ministerium (de vijf Lutherse dominees) op stap rond visie op kerk en leiderschap in deze tijd. Deze dagen monden uit in een aanbeveling rond en verandertraject waar nodig en rond de module leiderschap van het Theologisch Seminarie. Op wonderbaarlijke wijze, toepasselijk rond kerst vloeit alles in elkaar en is er werkelijk behoefte aan wat ik kan betekenen.

Ik ben hier tot 26 januari, nog even aan de slag en genieten van dit mooie land voordat ik weer naar huis ga.

Ik wens jullie een  waardenvolle kerst!

 

Catharina

 

 

Ik woon in Paramaribo…Gebroeders Pennardstraat 8, achter de brandweer..

Inmiddels ben ik ruim een week in Paramaribo en voelt het als wonen. Het is hier constant rond de 28 graden. Het is kleine regentijd, dat betekent dat er af en toe een plensbui van een half uur tot een uur valt.  Dan staan de straten onderwater en valt het leven even stil.

Ik woon in een ruim en prettig appartement met wifi, dat is wel erg prettig. Even skypen of bellen. De lijnen zijn kort. De buurt waar ik in woon heet veilig, dat is wel wat paradoxaal, want mijn appartement (met groot balkon) is afgeschermd door een hek met slot. Je kunt er niet snel in en niet snel uit. Er is een nachtbewaker, die de hele nacht rondjes loopt. Tja..je kunt het veilig noemen.

Inmiddels begin ik mijn ritme te vinden. Het doet me denken aan toen ik op mijn 21ste in Engeland ging studeren. In no time heb je ook in een nieuwe stad en een nieuw land je weg gevonden, als je een vast adres hebt. Ik heb een fiets en cross de stad door. Doe boodschappen bij mijn vaste Chinese supermarkt.

Mijn ritme bestaat uit sporten (tja verrassend): ik zwem veel, heb me aangesloten bij een surinaams groepje aquajoggers en een yoga groep met een Indiase guru. Sport maakt het gemakkelijk om contacten te leggen.

Het werken hier begint ook, ik heb de eerste orienterende gesprekken rond mijn onderzoek(je) over de (Lutherse) gemeente predikant in de 21ste eeuw. Dat is een thema dat hier speelt. De ontwikkelingen in Suriname vragen om een antwoord op de rol van predikant en daarmee mogelijk het curriculum van de opleiding.  In december onderzoek opzetten, januari uitvoeren en februari uitwerken. Ook werken maakt  het natuurlijk om te integreren in het Surinaamse leven. Ben begonnen met een coachtraject en heb orienterende afspraken rond onderzoek.

Dit weekend even er tussen uit. Je hebt het land niet gezien als je niet naar het binnenland bent geweest, is de uitspraak hier. Een lang weekend in het oerwoud geweest, door stroomversnelligen gevaren, kaaimannen gezocht en gevonden. Heerlijk. Het past bij mijn beeld van een paradijs. Hieronder een foto zodat je het beeld ook krijgt..

Zover even een update uit Suriname…wens jullie een goede tijd naar kerst..Catharina

 

de reis is al begonnen

Blog Sabbatical Suriname….

7524 km van huis..4 uur vroeger dan thuis

 

 

Entry 1: 18-11-2013

Op een ander been

Inmiddels ga ik bijna naar Suriname en besef ik me ik in feite al aan mijn reis ben begonnen door het voorwerk, waardoor ik al op een heel ander been ben komen te staan. Dit heb ik te danken aan:

• Eduard Groen (HS Windesheim) die mij  begeleidt in het doen van onderzoek en vaker in Suriname is geweest
• Ray Wimpel  (predikant Lutherse kerk) die mij  ‘’steunt me in wat dan ook’’ omdat ik een  vriendin van Hans Bas ben
• Urmie Mingoen (directeur theologisch seminarie Paramaribo) die wil koffiedrinken om te oriënteren
• Age kramer (Zeister Zending genootschap) die me geïntroduceerd heeft in de Surinaamse cultuur.
• Elise  uit Paramaribo is en vertelt hoe vriendelijk en mooi Suriname is
• Piet Post die mij helder inzicht geeft rond wat er schuurt in de voorbereiding van mijn werkgerelateerde sabbatical
• Zwanie van Rij mijn lieve collega, die me heeft aangeraden nu al te beginnen met een blog om mijn leerverhaal bij te houden

 

Opdracht

Ik heb me gecommitteerd aan heldere blauwe afspraken, resultaatgericht en stoer in afspraken rond de opbrengst van mijn werkgerelateerde sabbatical:

• Ontwikkelen en uitvoeren management development traject Theologisch Seminarie Paramaribo
• Schrijven artikel over leiderschap
• Ontwikkelen module verandermanagement

In de aanloop naar het sabbatical heb ik geprobeerd afspraken te maken in Suriname en de opdracht te concretiseren..echter geen antwoord. De vraag dringt zich steeds meer aan mij op: wat ik wil brengen is dat wel wat zij nodig hebben.  Eduard stelt me gerust dat het wel goed komt als ik er ben.

Echter, vooral na een afspraak met Age Kramer van het Zeister Zending Genootschap, realiseer ik me dat mijn houding van brengen een Europese (lees aanmatigende?!) houding is. Leiderschap of management development is wellicht minder een Surinaams, maar Europees thema. Europeanen denken te weten wat nodig is in Suriname, en gaan ook op het verkeerde been staan doordat in de beleefde cultuur in Suriname  het antwoord altijd ‘’ja’’ is. De kunst in Suriname wordt om het ‘’ja’’ van het ‘’ja’’ te onderscheiden. Age Kramer: de kunst in Suriname is om authentiek te zijn en te voelen waar echt de energie zit en daarop aan te sluiten.

Kortom een omslag al voor mijn vertrek ik ga met lege handen en een onderzoekende houding, ik ga kijken waar de energie is en ‘what needs to happen’ en dat is misschien wel heel wat anders. Misschien kom ik wel halen in plaats van brengen.